آخوند
ترکمن ها آخوند را آخون تلفظ می کنند و این افراد تا پنجاه سال پیش قبل از 1330 در دو مرکز بزرگ اسلامی یعنی در بخارا و خیوه درس می خواندند و امروزه کلیه مراتب علمی و مذهبی ترکمن ها در حوزه ها ی علمی ایران و مراکز ترکمن نشین مثل گنبد کاووس، قره بولاق، گومیشان، گلی داغ، قارقی، آق قلا و کلاله و ... انجام می شود.
رتبه ی آخوندی را شورای آخوندهای مدرس تعیین می کند. در مرتبه ی بالاتر از آخوند، روحانیون انگشت شماری هستند که به آنها « تقصیر » اطلاق می شود، شاید بتوان واژه ی آیت الله را معادل آن قرار داد.

ملا
ملا به کسانی اطلاق می شود که در حوزه های مذهبی تحصیل می کنند و هنوز به مقام آخوندی نرسیده اند.

قاری
قاری در لغت به معنی قرائت کننده است اما ترکمن ها این لفظ را به کسانی اطلاق می کنند که حافظ کل قرآن هستند و یا در این راه تلاش می کنند.
ترکمن ها وجود قاری ها، ملاها، آخوندها را در انجام فرایض دینی و مراسم سوگواری، نعمتی بزرگ می دانند و به مقام روحانیت آنها ارج می گذراند.

ایشان
ایشان ها افرادی مذهبی هستند و خود را نماینده فرقه نقشبندی معرفی می کنند. این افراد نیز همچون آخوندها، قاری ها، ملاها از احترام خاصی برخوردار هستند.

اولاد
اوالادها افراد مقدسی هستند که خود را از بازماندگان خلفای راشدین می دانند. این افراد نیز محترم هستند و به چهار گروه تقسیم می شوند:
1- شیخ: شیخ ها نسب خود را به حضرت ابوبکر می رسانند.
2- مختوم: مختوم ها نسب خود را به حضرت عمر می رسانند.
3- آتا: آتاها نسب خود را به حضرت عثمان می رسانند.
4- خوجه: خوجه ها نسب خود را به حضرت علی می رسانند.


منبع
نگاهی به فرهنگ مادی و معنوی ترکمن ها،